VİNÇLER 

 İş kazalarının yoğunlukla meydana geldiği kaldırma ve iletme makinaları arasında yer alan vinçlerin, nasıl kontrol edilmesi gerektiği konusunda bazı bilgilere yer vereceğimiz yazımızda vinçlerin periyodik kontrolleri ile ilgili “İşçi Saglığı ve İş Güvenliği Tüzüğü”nde yer alan bazı yasal zorunluluklara değineceğiz. 

 Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler, hızlı sanayileşmeyi de beraberinde getirmiştir. Hızla gelişen sanayileşmeye bağlı olarak; işyerlerinde yeterli önlemlerin alınmaması her yıl artan iş kazaları, meslek hastalıkları ve çevre kirliliği, insan ve çevre sağlıgını tehdit eder bir noktaya ulaşmıştır. Üretim araç ve gereçlerinin uygunsuzluğu, üretim süreçlerinde kullanılan ürün, yari ürün ve ham maddelerden kaynaklanan zararlı etmenler, çalısılan ortamın ve üretim süreçlerinin yetersiz ve olumsuz kosulları çalısanların en temel hakkı olan yasama ve çalışma hakkını tehdit ettiğinden İş Güvenliği konusunda gerekli önlemlerin alınmasını zorunlu kılmaktadır.

İş Güvenliği konusunda, Makina Mühendisleri Odası olarak yıllardır yaptıgımız çalismalarda sorunlarin kaynagina inerek, olusmasini önlemeyi temel almaktayiz. Bu esasta yürütülen yayin ve egitim çalismalarinin yaninda kullanilan aletlerin güvenlikli çalismalarinin ve çalsma ortamlarinin denetlenmesi (Periyodik Kontroller) de yer almaktadir. Çalismalarinda ülke ve toplum çikarlari dogrultusunda hareket Odamiz mesleki denetimin gerekli oldugu konularda Is Güvenligi anlayisini esas almaktadir.

 6235 sayili yasa ile, 1954 yilinda kamu kurumu niteliginde bir meslek odasi olarak kurulan TMMOB Makina Mühendisleri Odasi; 18 Sube, 49 Il ve 32 Ilçe Temsilciligi ve 22 Mesleki Denetim Bürosu seklinde tüm yurt düzeyindeki yaygin örgütlülügü ile konu üzerindeki deneyim, bilgi ve teknigin gerektirdigi araç, gereç ve cihazlari kullanarak periyodik kontrol hizmetlerini Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Tüzügü’ nün öngördügü sekilde yapmaktadir. Ayrica Odamiz, birimlerinde olusturdugu Is Güvenligi Komisyonlari veya Is Güvenligi Birimleri araciligi ile Isçi Sagligi ve Is Güvenligine yönelik olarak kurs, seminer, sempozyum düzenlemekte, ilgili yasa, tüzük ve yönetmeliklerin çagin gerekliligine uygun hale getirilmesi için çalismalar yapmaktadir.

Tekirdağ Vinç Kiralama TANIM, TARİF

Vinç (Ing. Winch): Sözlük anlami, sandik ve balya gibi yükleri kaldirmaya yarayan alet, araçtir. KREN’in es anlamlisidir.

 Vinç insan gücü ile kaldirilamayan, nakledilemeyen yüklerin gerektiginde 360° dönerek muhtelif mesafe ve yüksekliklere (kaldirma-indirme), (yükleme-bosaltma) islerini yapan makinalara verilen genel ad diye tarif edebiliriz. 


VİNÇ SINIFLANDIRILMASI

Tekirdağ Vinç Kiralama Kullanildiklari, Monte edildikleri ve Çalistiklari Yerlere, Yapilarina, Yapacaklari Islere, Yürüyüslerine, Hareket Kabiliyetlerine, Bum Yapilarina, Enerji Kaynaklarina göre siniflandirilabilir, bu siniflara ilaveler yapilabilir. (Bu konuda detayli bilgi için TS 11063’e bakilabilir)


 VİNÇ ÇESİTLERİ 

Endüstriyel islerde kullanilan vinçler; Portal vinçler (ray üzerinde hareket eden), Portal tasiyici üzerine yerlestirilmis vinçler (ray üzerinde tasiyicilara yerlestirilmis), Köprü vinçler (bas üstü vinçler), Belirli bir yere tespit edilmis sabit vinçler (tek halatli basit vinçler), Dagitim ve montaj vinçler (konveyör tasiyici ve istifleme), Özel maksatli vinçler, Yoldisi vinçler, Kamyon üstü vinçler, Kamyon üstü, hidrolik, teleskopik ve katlanir bumlu vinçler, Pilonlu ve kablolu vinçler, El vinci (el çikrigi), Liman vinci, Rihtim vinci, Gemi vinci, Deniz vinci, Yüzer vinç, Dubali vinç, Kuyu, sondaj vinci, Pergel vinç, Sabit sütunlu döner vinç, Hareketli ve seyyar vinç, Kule vinçler, Mobil vinç (gezer vinç), Lastik tekerli vinçler, Paletli vinçler, Teleskopik bumlu, kafes bumlu vinçler diye çesitlerini sayabiliriz, bu çesitlere ilaveler yapilabilir.


VİNÇ KULLANICISI (OPERATÖR)

Vinci kullanan kisidir. MMO, düzenledigi kurslar sonucu operatörlük belgesi vermektedir.


OPERATÖRÜN SORUMLULUKLARI

· Operatörler için güvenlik en önemli konudur. Çalisacagi alanin güvenligi saglanmadan çalismamalidir.
· Makinasini, göstergeleri, camlari daima temiz tutmalidir.
· Çalismadan önce bütün takimlari, takim kutusuna koymalidir.
· Operatör makina içerisindeki yük kaldirma cetvelini kullanmayi (okumayi) ögrenmelidir.
· Kaldirilacak olan yükü kaldirmadan önce yük ve mesafe cetvelinde gösterilen degerlere uygun sekilde kaldirmalidir.
· Gözü az gören, kulagi iyi duymayan, sagligi yerinde olmayan, alkol ve uyarici kullanan operatörler makina kullanamazlar.
· Çalisacagi alanin çevresini uyarici levha ve bariyerle korumaya almalidir.


VINÇ OPERATÖRÜNÜN KISISEL KORUYUCU MALZEMELERİ

· Emniyet ayakkabisi (ucu demirli, alti lastik)
· Emniyet bareti
· Is elbisesi (rahat hareket edilebilen) 
· Toz gözlügü (Is durumuna göre)
· Isik ve ates gözlügü (is durumuna göre)
· Toz maskesi (is durumuna göre) 
· Kulak tikaci (is durumuna göre)


VİNÇLERİN PERIYODİK KONTROLÜ


Periyodik kontroller Türk Standartlari TS 10116 Kaldirma ve tasima makinalari-vinçler muayene ve deney metotlarina göre yapilir.

1- Genel Kontrol: Dis kontroldür. Periyodik kontrolü yapilacak vincin genel görünüsü kontrol edilir. Vincin yapisal eksikligi olup olmadigi, yapisal mekanizmasi, baglantilari, platformlar, merdivenler bunlarin muhafaza ve korkuluklari, kabin ve ulasim yollari, disariyi ikaz eden ikaz isaretleri kontrol edilir.

2- Elle ve Gözle Kontrol: Bu kontroller hem vinç hem de tasiyici araç için yapilir.
Elektrik Ekipmaninin Kontrolü: Akü, aydinlatma, sinyal sistemleri, korna, akü baglantisi, elektrikli kumandalar ve sistemlerinin kontrolü yapilir.
Fren Sistemlerinin Kontrolü: Mekanik ve elektrikli frenler ile bu frenlerin çalisma mekanizmalarinin kontrolü yapilir.
Emniyet Cihazlarinin Kontrolü: Elektrikli emniyet cihazlari ve sinirlama (limit) sistemlerinin kontrolü yapilir.
Vinç Mekanizmalarinin Kontrolü: Bum, palanga, kanca blogu, kanca, halat, tambur makarasi, pim, burç gibi yük kaldirma ekipmanlari ve baglantilari detaylarinin elle ve gözle kontrolü yapilir.

3- Emniyet ve Fren Kontrolü: Bu kontroller vinç mekanizmalarinin, kavramalarin ve frenlerin emniyetli is birligini kontrol için yapilir. Yüksüz ve yüklü vincin tüm fonksiyonlarinin çalismasi kontrol edilir. Yük havada asili iken kontrol edilir. (Kaldirma – Durdurma) ve (indirme – durdurma) fren kontrolleri yapilir. Bu islem yaklasik 30 dakika yapilir Frenlerde, kavramalarda kayma, kaçirma olup olmadigi kontrol edilir. Kontrol sonucunda vincin diger kontrollerde oldugu gibi yapi elemanlarinda hasar, baglantilarinda gevseme olmamalidir. Bu kontrol Türk Standartlarina göre 1.1 x YÜK olmalidir. 

4- Yüksüz Kontrol: Vinçlerin ve tasiyicilarin yüksüz durumda iken her hareket mekanizmasinin hareket alanlarinda vinci çalistirarak kontrolü yapilir. Bütün araç ve vinç fonksiyonlari yüksüz kontrol edilir. Bu kontroller uygun zemin seçilerek yapilir. Bilhassa lastik tekerli vinçler destek ayaklari üzerinde kendi agirligi ile kontrol edilir. Destek ayaklari isaretlenerek herhangi bir iç ve dis kaçak olup olmadigi kontrol edilir. Bu islem yüklü kontrolde de aynen uygulanir.

5- Yüklü Kontrol: Uygun zeminde vinçlerin yapi elemanlarinin ve kapasitelerinin yeterliligini kontrol etmek amaciyla yapilir. 

Kontrol yükü:
· Isçi sagligi ve Is Güvenligi Tüzügü madde 376’ da maksimum 1,5 x YÜK .
· Türk Standartlarinda ise 1,25 x YÜK olarak belirtilmistir. Yaygin olan vinçlerin kaldirma kapasite cetvelinde seçilecek yüklerdir. 
Seçilecek yüke göre:
· Uygun bum uzunlugu.
· Uygun halat sarimi.
· Uygun yük mesafesi. 
· Uygun kaldirma yüksekligi.
· Uygun bum açisi seçilerek yapilmalidir.

Deney yükü yerden.100-200 mm kaldirilir ve en az 10 dakika asili tutulur. Bu sirada bilhassa denge ayaklari olan vinçlerde ayaklar açik, basili ve seçilen yükte 360 dönerek ayak liftlerinde iç ve dis kaçak olup olmadigi tekrar kontrol edilir. Bu kontrol çok mühimdir. Denge ayaklari esit düzleme sahip olacak ve lastikleri yerden kesecek sekilde kaldirilir.

Sonuçta: Vinç yapisinda çatlak, kalici sekil degisikligi, baglanti elemanlarinda gevseme, hasar, hidrolik kaçak ve sizinti olmamalidir.

6- Tani Eksikligi Olan Vinçlerin Kontrolü: Özelliklerini, kaldirma kapasitesini bilmiyorsak, gerekli doküman ve bilgilere ulasamamissak; genellikle paletli vinçlerde uygulanacak çözüm sudur:
Kontrol yapilacak vincin tüm atasmanlari üzerindeyken kendi agirligi kadar yükü (Vincin bum ucundan kancaya kadar gelen donanim agirligi, kanca agirligi, kullanilan aparatlar, sapan ve kilitlerin agirligi ilave edilmelidir.) Yaklasik 3 metre mesafeden kaldirildigini farz ederek test edebiliriz.

Örnek:
Toplam agirligi : 20 Ton
Bum : En kisa bumla
Halat sarimi : Tam sarim
Yüke olan mesafe : 3 metre

Sonuçta: Maksimum 20 ton yükü en kisa bumla, tam halat sariminda, en yakin mesafeden kaldirabiliriz.


Tekirdağ Vinç Kiralama VİNÇ PERİYODİK KONTROL TALİMATLARI

Vinçlerin testleri, periyodik kontrolleri ve kaldirma makinalarinda alinacak güvenlik tedbirleri Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Tüzügünde belirtilmistir. Bunlara ilave olarak asagida görülen hususlara dikkat edilmelidir.

1- Tüm vinçler Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Tüzügünün ön gördügü sartlara göre kontrol edilmelidir.
2- Vinçlerin teknik özellikleri ve etiket kontrolü yapilmalidir. Vinç çesitlerine göre, vinçlerin ve tasiyicilarinin tüm teknik özellikleri belirlenmelidir.
3- Bir vincin güvenli olarak kaldirabilecegi yük miktarini gösterir bilgilerin vincin üzerinde sabit bir plaka üzerinde, vinç operatörünün her an görebilecegi bir yerde asili olup olmadigi kontrol edilmelidir.
4- Vincin genel güvenligine ait yazili bir talimatin vincin uygun bir yerinde okunur sekilde asili olup olmadigi kontrol edilmelidir.
5- Vinç halati kontrolü:
Her ne kadar vinç halati yükü kaldirsa da, vinç çesidine göre üzerinde bulunan diger halatlar ve baglantilari da dolayli olarak yük kaldirma ile ilgilidir. Bum halati, bum tasiyici halat ve vinç halati çap ölçüleri, makara veya tambura sarili kisimdan ayri ayri ölçülerek yazilmalidir.
6- Kullanilan halatlarin çaplarinin, vincin kapasite cetvelindeki maksimum agirligi kaldirabilecek ölçülerde olup, olmadigi kontrol edilmelidir.
7- Asagidaki durumlarda:
· Çalisan halatta bir halat hatvesi boyunca alti veya daha fazla kopuk tel varsa, 
· Aski halatlarinda bir hatvede, boyunca bir kordonda üç veya daha fazla kopuk tel varsa,
· Halat baglanti kenarinda birden çok kopuk tel varsa, 
· Halat kordonlarinin iç yüzeylerinde bir hatve boyunca birden fazla kopuk tel varsa, 
· Makara ve tamburlardaki asinma nedeniyle;
- 18 mm halat çapina kadar, çaptaki azalma miktari 1.18 mm veya büyükse, 
- 22-28 mm halat çapina kadar, çaptaki azalma miktari 1.6 mm veya büyükse, 
- 32-38 mm halat çapina kadar, çaptaki azalma miktari 2.3 mm veya büyükse ve halatta ezilme, yassilasma ve uzama meydana geldiginde, 
· Halat iç kisminda meydana gelen korozyon asiri miktarda ise,
· Hatvenin bozulmasi ve kordonun uzamasi durumunda. 
· Kordon arasinda açilma veya sikisma oldugunda,
· Kus kafesi ve dügümlerin olusmasi durumunda,
· Halat özünün disari çikmasi durumunda, 
· Isi zararlari, yanmalar, elektrik ark kaynagi zararlari olusmasi durumunda, halatin degismesi gerektigini yaziniz.

8- Halatta korozyona karsi önlem alinmis oldugunu kontrol ediniz. (yaglama)

9- Halat uçlarinin tambur üzerine uygun yöntemle baglanmis oldugunu kontrol ediniz.

10- Halat tambur üzerine düzenli sarilmasini saglayan halat kilavuzunun ve düzenli halat sariminin oldugunu kontrol ediniz.

11- Bum tasima halati yapisi ve baglantilarini kontrol ediniz.

12- Kaldirma makinalarinda kullanilan sabit makara, serbest makara, denge makarasi ve tamburlarin kullanilan halat çap, nitelik ve sargi sayisina uygun olarak yapilmis oldugunu ve her iki yanlarinin halatin atlamasina izin vermeyecek yükseklikte faturali oldugunu kontrol ediniz.

13- Tambur ve makaralarin yapilarinin kaldirilacak yüke uygun oldugunu ve bunlarin üzerinde halat yivlerinde asinma, yipranma, çatlak v.b olmadigini, sabit,serbest, denge makaralarinin dönüslerini kontrol ediniz.

14- Kanca kontrolü, kullanilan kancanin:
· Tipi,
· Kanca sapi,
· Kanca agiz açikligi,
· Kanca iç çapini yaziniz. Kullanilan kancanin maksimum yüke uygunlugunu kontrol ediniz.

15- Kanca üzerinde hiçbir sekilde kaynak isleminin yapilmamis oldugunu kontrol ediniz.

16- Agirlik kaldirma deney sonrasi kanca ölçülerini, kirik ve çatlak olup olmadigini kontrol ediniz.

17- Kancanin yüzeylerinin düzgün, pürüzsüz, karincasiz oldugunu, katmer ve benzeri kusurlarin olmadigini kontrol ediniz.

18- Kanca aksina tespit edilen kanca sapinin ve kanca aksinin dönüslerini kontrol ediniz.

19- Kanca agiz açikligi normal açikligin % 15’inden fazla açilmis ise kancanin kullanilmamasi saglanmali ve rapora islenmelidir.

20- Bir önceki kontrol raporunda belirtilen kanca ölçü degeri ile kontrol sirasinda ölçülen degerleri karsilastirarak aradaki farki kontrol ediniz.

21- Hidrolik veya mekanik destek ayaklarini ve baglantilarini kontrol ediniz.

22- Elektrikli vinçlerde topraklama var mi? Kontrol ediniz.

23- Uzaktan kumanda edilen vinçlerin, kumanda baglantilarini kontrol ediniz.

24- Vinç periyodik kontrolünde zemin ve hava sartlarina dikkat edilmelidir. Zemin, vinçlerin çalistigi yerler ve destek ayaklarini bastigi yerler için emniyetli olmalidir.

25- Bilhassa kule vinçlerde ve çok yüksege kaldirilacak yüklerde hava sartlarina, özellikle rüzgara dikkat edilmelidir.

26- Vincin yüklü veya yüksüz hareketlerinde, yavas hareket ettirilmelidir, yüksüz vincin devrilme olasiligi düsünülmelidir.

27- Kule vinçlerde vinci periyodik kontrol sonrasi terk etmeden kule frenini gevsetip vincin rüzgar yönünde dönüp dönmedigini kontrol ediniz.
· Kule freni çalisiyor mu, kontrol ediniz.
· Vinç denge emniyet limit sviçleri testi yapildi mi, kontrol ediniz. Asiri yük testi yapildi mi? 
· Ani elektrik kesilmelerinde yük fren testi yapildi mi, kontrol ediniz.
· Kule vinçlerde kule kilidinin seyir halinde kullanmasina dikkat edilmelidir. Çalisirken kilit daima açik mi, kontrol ediniz.

28- Araba, köprü raylarinda ve baglantilarinda çatlama, kirilma olup olmadigi kontrol edilmelidir.

29- Tekerleklerin eskime, sikistirma, kaydirma ve asinma dolayisiyla atlama yapip yapmadigi kontrol edilmelidir.

30- Mekanik parçalarda gevseme, kirilma ve çatlama, kasilma olup olmadigi kontrol edilmelidir.

31- Yük bir vinç ile daima sakülünde (dikey) kaldirilmalidir. Yük kaldirilirken halatin ekseni yatay eksene dik dogrultuda olmalidir. Aksi takdirde vinç bir kisim kuvvetlerin etkisi altinda kalir.Vinçler bu yabanci kuvvetleri karsilayacak sekilde tasarlanmamistir. Ayni zamanda yük salinima geçer ve asagidaki ciddi kazalara neden olabilir.
· Vinç devrilebilir. 
· Yük salinima geçtigi anda vinç devrilebilir.
· Yük insana ve ekipmanlara çarpabilir.
· Bum parçalanir, kopabilir ve kabin üzerine düsebilir.

32- Bir vincin periyodik olarak tüm mekanik, elektrik ve hidrolik aksami kontrol edilmeli tespit edilen eksiklikler, arizalar ve tehlikeli durumlar periyodik kontrol listesi ve raporuna yazilmalidir.

33- Destek ayak liftlerinde kaçak tespit edilmis ise ayaklari sabitleyerek (besleyerek) vinç yük testini yapabiliriz. Periyodik kontrol listesine ve raporuna ayak liftleri kaçaklari yazilir.

34- Vinç periyodik kontrol listesi ve raporu eksiksiz doldurulmali, bulunan eksikler ayrica belirtilmelidir.
 
VINÇLERLE ILGILI “ISÇI SAGLIGI VE IS GÜVENLIGI” KAPSAMINDA YERALAN MADDELER


Madde 373 Normal Vinçler ile oklu, rayli köprülü, ayakli köprülü, tek rayli, motorlu seyyar, seyyar atelye vinçleri ve platformlu kaldirici arabalar, maçunalar, elektrikli, pnömatik, hidrolik zincirli ve halatli palangalar gibi kaldirma makinalari ve araçlarin tamburlari; kaldiracagi yüke ve kullanilacak halatin çap, nitelik ve sargi sayisina uygun olarak yapilacak ve iki yani gerekli yükseklikte faturali olacaktir.

Madde 374 Kaldirma makinalarinin çelik halat uçlari, tambur içine saglam bir sekilde baglanacak ve halat üzerindeki kaldirma kancalari en asagi seviyede olduklarinda, tambur üzerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarili kalmis bulunacaktir.

Madde 375 Elektrikle çalisan kaldirma makinalarinda, belirtilen üst ve alt noktalar geçildiginde, elektrik akimini otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini otomatik sekilde frenleyecek bir tertibat bulunmalidir.

Madde 376 Kaldirma makinalari, kabul edilen en agir yükün en az 1,5 katini, etkili ve güvenli bir sekilde kaldiracak ve askida tutabilecek güçte olacak ve bunlarin bu yüke dayanikli ve yeterli yük frenleri bulunacaktir.

Madde 377 Elektrik veya basinçli hava ile çalisan ve yerden kumanda edilen kaldirma makinalarinin manevra halatlarinda, dolasmalari önleyecek gerekli tedbirler alinacaktir. 

Madde 378 Kaldirma makinalari ve araçlari her çalismaya baslamadan önce , operatörleri tarafindan kontrol edilecek ve çelik halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafindan üç ayda bir bütünüyle kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek isyerlerindeki özel dosyasinda saklanacaktir. 

Madde 379 Kaldirma makinalarinda yüklerin kaldirilmalari, indirilmeleri veya tasinmalari, yetistirilmis manevracilar tarafindan verilecek el ve kol isaretlerine göre yapilacaktir. 

Madde 380 Bir kaldirma makinasinda birden çok isçi görevli bulundugu hallerde, kaldirma makinasi operatörü, baglayici, sapanci veya diger görevlilerden yalniz birinden isaret alacak ve isaretçi, operatör tarafindan kolayca görülebilecek yerlerde duracaktir.
Operatör, her kim tarafindan verilirse verilsin, her dur isaretini daima yerine getirecektir. 

Madde 381 Yükler dik olarak kaldirilacaktir. Bunlarin egik olarak kaldirilmasi zorunlulugu oldugu hallerde manevralar, sorumlu bir elemanin gözetiminde yapilacak ve yük sallanmalarina ve yükün kötü durumuna karsi, gerekli tedbirler alinacaktir.

Madde 382 Kaldirma makinalarinin operatörleri, özellikle eritilmis maden potalari veya elektrikli miknatislarla tasinan parçalari ve benzeri tehlikeli yükleri, çalisanlar üzerinden geçirmeyeceklerdir. Bu gibi yükler tasinmadan önce, operatör tarafindan sesli bir sinyal verilecek ve isçiler tehlikeli bölgeden ayrilincaya kadar, kaldirma ve tasima isleri durdurulacaktir.

Madde 383 Indirilen bir yükün altinda sapan halatinin çekilmesi için kumanda vermeden önce isaretçi, isçilerin güvenligini saglayacaktir.

Madde 384 Kaldirma makinalarinin yüksüz hareket ettirilmeleri gerektiginde, istifçi veya sapancilar, isaretçiye hareket isaretini vermeden önce denk veya sapan halatlarini kancalara uygun bir sekilde takacaklar ve operatörler de kancalari, yeterli bir yükseklikte tutacaklardir.

Madde 385 Operatörler, kaldirma makinalarinda bir yük asili bulundugu sürece makinalarinin basindan ayrilmayacaklardir.

Madde 386 Elektrikli miknatisli vinç, dinlenme halinde iken, miknatislar vinç üzerinde asili olarak yüksekte birakilmayacak, bunlar ya dogrudan dogruya yere degdirilecek veya bu is için yapilmis platformlar üzerine indirilecektir.
Miknatislar kullanilmadiklarinda, vinç üzerinden çikarilacaktir.

Madde 387 Açik havada çalisan vinçlerin kabinleri kapali olacak ve bunlarin operatöre en genis görüs alanini saglayacak sekilde yukari kaldirilabilen sürgülü pencereleri bulunacak ve soguk havalarda, uygun sekilde isitilacaktir.

Madde 388 Hareket halindeki vinç kabinleri içinde veya vinç arabalari üzerinde, yalniz görevli kimseler bulunacak ve vinç operatörleri, hiçbir kimsenin yük üzerine binmesine veya bos halat veya kancalara asilmasina izin vermeyecektir.

Madde 389 Kaldirma araçlarinin kancalarinin güvenlik kat sayisi (tasima gücü) tasiyacaklari yükün en az el ile çalistirilanlarda 3 katina, mekanik olarak çalisanlarda 4 katina ve erimis maden veya yakici veya asindirici (korozif) maddeler gibi tehlikeli yükleri tasiyanlarda ise, 5 katina esit olacaktir.

Madde 390 Açik havada ray üstünde çalisan vinçlerde, rüzgarin etkisi hesaplanacak ve bunlarda takozlama, baglama yapilacak ve sürgü güvenlikli fren tertibati bulunacaktir.

Madde 391 Tek rayli askili vinçlerde aski milinin kopmasi halinde, yükü askiya alabilecek bir veya birkaç güvenlik baglantisi bulunacaktir.

Madde 392 Ray üstünde çalisan vinçlerde, vincin ve vinç arabasinin üzerinde gidip geldikleri raylarin her iki basinda ve en az tekerleklerin yariçapi yüksekliginde takozlar bulunacak, köprülü ve asma vinçlerin, köprü ve vinç arabasi tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak koruyuculari bulunacaktir.

Madde 393 Tek rayli vinçlerin geçtikleri yollar, serbest tutulacak ve bu yollar, çizgilerle açikça belirtilecektir.

Madde 394 Ray üstünde çalisan vinçlerde, vinç kabinine ve vinç köprü geçitlerine çikmayi saglayan sabit merdivenlerle vinç köprülerin her iki tarafinda ve köprü boyunca en az 45 santimetre genisliginde geçit veya sahanliklar bulunacaktir.
Vinç kabin geçitlerinin köprü üzerinde güvenle geçmeleri saglanamadigi hallerde, vinç köprüsünün her iki basina ve köprü geçitlerine dikey vaziyette en az 40 santimetre genisliginde saglam yapili, uygun sekilde korunmus geçit veya sahanliklar yapilacaktir.

Madde 395 Vinç arabasinin geçit ve sahanliklari ile bunlarin altina ve üstüne rastlayacak sabit tesisler arasinda 180 santimetreden az açiklik birakilmayacaktir.

Madde 396 Köprü ayakli gezer vinçlerin geçtigi yol boyu ve raylari her iki tarafi sürekli olarak serbest tutulacak ve buralar en az 75 santimetre eninde olacaktir.

Madde 397 Rayli vinçlerde kumanda tertibati ve operatörlerin bulundugu kabinler, yanmaz malzemeden ve açik havada çalisanlarinki de ayrica dis etkilere dayanikli malzemeden yapilmis olacaktir.
Kabinler, operatörün bütün manevra alanini kolaylikla görmesini saglayacak ve manevra için tehlikesizce disariya sarkabilecegi sekilde yapilmis olacaktir.
Kabinlerde, operatörleri yakici ve korozif maddelerin siçramasina karsi koruyacak tedbirler alinacak ve bunlar, zararli uçucu maddelerle, zehirli duman, gaz ve buharlardan en uygun ve etkili sekilde korunacaktir.
Kabinler, titresimleri önlemek için, iyi ve saglam bir sekilde tespit edilmis olacaktir.
Ariza halinde vinç operatörünün, kabini güvenlikle terk edebilmesi için; kabinde lüzumlu halat, ip, merdiven veya diger uygun bir inme araci bulundurulacaktir.

Madde 398 Rayli vinçlerin kabin kapilarinin sahanlik veya geçit seviyesinden 30 santimetreden daha yüksekte bulundugu hallerde, bu kapilarin önüne uygun basamaklar yapilacak ve kabinlerde, kum dolu bir kova veya elektrik akimi iletmeyen madde ile doldurulmus bir yangin söndürme aleti bulundurulacaktir.

Madde 399 Rayli vinç kabinleri içinde bulunan ana salterden baska, kabin dami üzerine ve geçitten kolay erisilir bir yere veya isyeri tabaninin uygun bir yerine, yalniz vinci durduran ikinci bir ana salter konulacaktir.

Madde 400 Rayli vinçlerin yükseltmeyi sinirlayici tertibati, dogrudan dogruya vincin kasnagi veya kancasi tarafindan harekete geçirilecek uygun akim kesme tertibatli ve yükün, beklenmedik bir anda inmesini önleyebilecek sekilde yapilmis olacaktir. Bu tertibat, vincin, fren tesisatina bagli olarak çalisacak ve rayli vinç operatörleri çalismaya baslamadan önce ve çalismanin bitiminde, bu tertibati çalistirarak kontrol edeceklerdir.

Madde 401 5 ton veya daha fazla yük kaldiran rayli vinçlerde, 2 elektrikli fren veya bir elektrikli ve bir mekanik fren bulundurulacaktir.

Madde 402 Açik havada çalisan rayli vinçlerde, yük kancasini sürekli olarak aydinlatabilecek ve vinç üzerinde baglanmis lambalar bulunacaktir.

Madde 403 Vinç köprülerinin hareketini kontrol için, bu köprülerde kollu el frenleri veya pedalli ayak frenleri bulunacaktir.

Madde 404 Asma vinç kaidelerinin tekerleklerinde, tekerlek koruyuculari ve bunlarin yaninda vinci tespit için uygun tertibat bulundurulacaktir.

Madde 405 Vincin veya kaldirilan hareketi esnasinda çalisanlari uyarmak için operatör, sesi açikça isitilebilen zil, çan ve benzerleriyle isaret verecek ve bunlar hareket halinde devamli olarak çalacaktir.

Madde 406 Rayli vinçlerde ana salterleri açmadan önce operatörler, bütün kumanda kol ve dügmelerinin stop durumunda oldugunu kontrol edecekler ve elektrik akiminin kesildigi hallerde, bütün kumanda sistemini stop durumuna getirecekler ve bu durumu, akim tekrar verilinceye kadar degistirmeyeceklerdir.
Kabinleri terk etmeden önce, rayli vinç operatörleri, bütün kumanda tertibatini stop durumuna ve ana salterleri de açik duruma getireceklerdir.

Madde 407 Ayni yükü kaldirmak için, iki rayli vincin birlikte çalistirilmasi halinde, her iki vinç operatörüne, yalniz bir isaretçi tarafindan kumanda verilecek ve vinçlerin hareketlerinde ahengi saglayacak özel tedbirler alinacaktir.

Madde 408 Yüklerin vinçlerle asili olarak tasinmasinda görevlendirilen isaretçi veya isçiler yüklerinin önünde gidecek, ray makaslarini kontrol edecek ve yüklerinin bir kimseye veya herhangi bir engele çarpmayacak bir yükseklikte tasinmasini saglayacaklardir.

Madde 409 Rayli vinçlerin onariminda, bu vinçlerin altina dösemeli bir iskele kurulacak veya bir ag çekilecek ve tekerlekleri içten ve distan uygun sekilde takozlanacaktir.

Madde 410 Vince ait agir parçalarin indirilip kaldirilmasi için vinç üzerinde caraskal veya makaralarin takilabilecegi çelik kollar, halkalar veya benzerleri bulunacaktir.

Madde 411 Rayli vinçler üzerinde herhangi bir onarima baslamadan önce, bütün kumanda tertibati, stop durumuna getirilecek, iki ana salter açilacak ve bunlardan biri, sikica baglanacaktir.
Vinç üzerine ve uygun yerlere, onarim yapildigina dair uyarma levhalari konulacaktir.
Ayni ray sebekesi üzerinde baska vinçler çalistiginda, bunlari uygun uzaklikta durduracak takozlar konulacak veya ayni isi görecek baska tedbirler alinacaktir.

Madde 412 Halat tamburlarinin ve millerin veya motor bobinlerinin sökülmesinden evvel kaldirma halatlari, tamburlar üzerinden çikarilacaktir. Ancak, bunun saglanmadigi hallerde, tamburun ani olarak dönmesi önlenecektir.

Madde 413 Rayli vinçlerde yapilan onarimin bitiminde, bütün koruyuculari yerlerine takilacak ve vinç harekete geçirilmeden önce onarimda kullanilan bütün araç, gereç ve malzeme kaldirilmis olacaktir.

Madde 414 Motorlu seyyar vinçlerin kaldiracaklari en agir yükler, kabinlerin içinde veya disinda yazili olarak belirtilecek ve kollu vinçlerde ayrica yatiklik ve ok mesafelerine göre kaldirilmasina izin verilen en agir yükler, ayni sekilde gösterilecek ve bunlardan en agir yükten fazlasi kaldirildiginda, durumu bildiren sesli ve isikli otomatik bir uyarma tertibati bulundurulacaktir.

Madde 415 Vinç operatörlerinin kaymasini önlemek için, motorlu seyyar vinçlerin platformlari, tahtadan veya damarli metal plakadan yapilmis olacak ve buharla çalisan motorlu seyyar vinç kabinlerinin içinde, bir yandan digerine rahatça girmeyi saglayacak bir geçit bulunacaktir.

Madde 416 Motorlu vinçlerle yük kaldirilirken veya vinç yer degistirirken sesli ve isikli uyarma yapilacak ve bunlarin gece çalismalarinda farlari ve arkalarinda stop lambalari yakilacak ve kabinler uygun sekilde aydinlatilacaktir.

Madde 417 Motorlu vinçler ray üzerinde hareket ettiklerinde, makaslar görevliler tarafindan idare edilecek ve operatörler vinç sasesini veya vinç okunu herhangi bir yere degmeyecek sekilde ayarlayacak, çalismalarin bitiminde veya geçici duraklamalarda vinci frenleyecek, oklari uygun mesnetler üzerinde yatiracak ve makinalari durduracaklardir.

Madde 418 Oklu vinçlerde oklarin yatikliklarina ve vinç arabasinin durumuna göre, tasinabilecek en agir yükler, vinç arabasinin veya okun uygun bir yerinde gösterilecek ve bunlarda en agir yükten fazlasi kaldirildiginda, durumu bildiren sesli ve otomatik bir uyarma tertibati bulundurulacaktir.

Madde 419 Seyyar vinçlerin, platformlu kaldirici arabalarin ve benzerlerinin tekerlekleri korunacak, bunlarda el ile çalisan sesli uyarma tertibati bulunacak ve bunlarin elektrikle çalisanlari, uygun ve yeterli sekilde topraklanacaktir.

Madde 420 Geçme (teleskopik) platform tipli kaldirici arabalarda, yükselen üst kismin birdenbire inmesini engelleyecek otomatik sürgülü veya benzeri uygun tertibat bulunacak ve bunlar elektrikle çalistiklarinda, platformun yükselmesini ve inmesini sinirlayacak bir tertibat yüklerin indirilmesini ayarlayan elektrikli veya mekanik bir fren bulunacaktir.
Bunlar yüklü olarak yer degistirildiklerinde, devrilmelerini önlemek için, platformlar yere yakin tutulacaktir.

Madde 431 Çelik halatlarin güvenlik kat sayisi 6’dan asagi olmayacak ve halatlarin ek yerleri, halkalari, baslik ve baglantilari halatlarin kaldiracagi en agir yüke dayanikli olacaktir.

Madde 432 6 bükümlü çelik halatlarin 50 santimetre veya özel çelik halatlarin 1 metre boyunca dayanimlarini, asagida gösterilen miktarlarda kaybetmis olanlari kullanilmayacaktir.
· 7 telli çelik halatlarda % 12,
· 19 telli çelik halatlarda % 20,
· 37 telli çelik halatlarda % 25,
· 61 telli çelik halatlarda %25,
· Üçgen bükümlü özel çelik halatlarda %15,
· Nufsele özel çelik halatlarda % 20.

Madde 433 Çelik halatlarin baglanti kisimlarinda tellerin asinmasi, kopmasi ve baglantilarinin gevsemesi gibi hallerde, halatin 1-3 metresi uygun sekilde kesilecek ve halatin baslari, yeniden uygun sekilde baglanacaktir.


Makina Mühendisleri Odasi olarak Isçi Sagligi ve Is Güvenligi konusunda Ülkemizde yasanan is kazalarinin bilgisizlik, egitimsizlik ve özellikle denetimsizlikten kaynaklandigini vurguluyor ve yetkilileri göreve çagiriyoruz. 
Sizlere bir telefon kadar yakınız..
Tel :   0282 262 50 49 
GSM: 0532 317 65 41 
GSM: 0537 215 96 90
Adres: 100. Yıl Sanayi Sitesi 
14.B Blok Yanı Makina Sokak No: 4
TEKİRDAĞ